Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει σε μεγάλο βαθμό καταστεί υποχείριο των ηλεκτρονικών συσκευών γνωστών ως «smartphones” – έξυπνα τηλέφωνα, εδώ και τουλάχιστο μία δεκαετία. Σε κάθε βήμα της καθημερινότητας του έχει στα χέρια του μια τέτοιου είδους συσκευή με πρωταρχικό στόχο την επικοινωνία με μηνύματα, τηλεφωνήματα, τηλε-κλήσεις, αλληλεπίδραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ανάμεσα σε άλλα.
Ταυτόχρονα οι αμέτρητες εφαρμογές οι οποίες είναι άμεσα προσβάσιμες του επιτρέπουν να εκτελεί μια τεράστια ποικιλία από εργασίες κατά την διάρκεια του 24ώρου, όπως να επενδύει στο χρηματιστήριο, να κάνει εμβάσματα, να παρουσιάζει στοιχεία ταυτοποίησης όταν του επιβάλλεται, να συλλέγει πληροφορίες, να οργανώνει διαδικτυακές συναντήσεις, να βλέπει τις προγνώσεις του καιρού, να παίρνει σημειώσεις, να φωτογραφίζει, να βλέπει τον εαυτό του μετά από 30 χρόνια, να καταθέτει τις απόψεις του δημοσίως και ένα σωρό άλλες λειτουργίες που πριν μερικά χρόνια θα ήταν σχεδόν αδιανόητο ότι θα μπορούσαν να γίνουν από ένα κινητό τηλέφωνο.
Χωρίς όμως μέτρο και όρια, χάνεται η ουσία που είναι η αξιοποίηση της τεχνολογίας στον βαθμό που κάνει την ζωή πιο εύκολη και όχι στον βαθμό όπου η ζωή πλέον εξουσιάζεται από αυτή. Οι άνθρωποι συνήθισαν πλέον να σκύβουν το κεφάλι προς το κινητό, όπου και να βρίσκονται. Έμαθαν να είναι λιγότερο παρατηρητικοί και ελάχιστα προσεχτικοί, συχνά εκτός πραγματικότητας. Αυτό τους κάνει και περισσότερο αντικοινωνικούς. Πολλά ατυχήματα επίσης προκαλούνται την ώρα που ένας οδηγός αντί να βλέπει τον δρόμο, βλέπει το κινητό.
Κοιτάζοντας την θετική πλευρά των πραγμάτων, ο βαθμός αφύπνισης που σήμερα έχει φτάσει η ανθρωπότητα ιδιαίτερα τα τελευταία 3 χρόνια θα ήταν σχεδόν αδύνατο να επιτευχθεί χωρίς την τεχνολογία. Η οργάνωση αρκετών εκδηλώσεων που είχαν στόχο την αντίδραση στο σάπιο κατεστημένο έχει σίγουρα βοηθηθεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκεί όμως που συμβάλλουν αρνητικά τα μέσα αυτά είναι στο ότι καταλαγιάζουν την αγανάκτηση για τα μεγάλα προβλήματα που υπάρχουν στην κοινωνία και μετριάζουν τον βαθμό αντίστασης. Λειτουργούν συχνά όπως ένα σάκο του μποξ όπου ο καθένας βγάζει τα απωθημένα του καθημερινά με αποτέλεσμα να νιώθει ένα αίσθημα επίτευξης καθήκοντος, κάτι που μεγιστοποιείται από τις εντυπώσεις που κερδίζει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ακριβώς σε αυτό το σημείο βρίσκεται η παγίδα. Εκεί όπου ένας ενεργός άνθρωπος θα συγκέντρωνε δυνάμεις στον πραγματικό κόσμο με στόχο την διεκπεραίωση μιας δραστηριότητας, συγκεντρώνει θετικές αντιδράσεις στον εικονικό κόσμο που παράγουν στον εγκέφαλο του χημικά όπως η ντοπαμίνη, γνωστή ως νευροδιαβιβαστή της εφορίας. Αυτό όμως του προσφέρει ένα βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα οπότε γεννιέται η καθημερινή ανάγκη να επαναλαμβάνει την διαδικασία έτσι ώστε να ανανεώνεται η θετική επίδραση με έναν σχετικά εύκολο τρόπο. Στην πραγματικότητα όμως οι πλείστοι που τον χειροκροτούν στον διαδικτυακό κόσμο ίσως και να μην τον αναγνώριζαν αν τον έβλεπαν στον πραγματικό. Αυτή όμως η αδυναμία της ανθρώπινης φύσης βολεύει αφάνταστα τις πλατφόρμες-μεγαθήρια (μέσα) κοινωνικής δικτύωσης που κρατούν κλειδωμένους δισεκατομμύρια ανθρώπους σε μόνιμη βάση.
Το διαδίκτυο, και γενικότερα η τεχνολογία, δεν παύουν από το να αποτελούν έναν εξαιρετικό και άμεσο τρόπο διάδοσης χρήσιμων και σημαντικών πληροφοριών, και σε αρκετές περιπτώσεις τεκμηριωμένων απόψεων, μέσα σε ένα απέραντο νέφος παραπληροφόρησης και προπαγάνδας που ξεκινά από την κορυφή της πυραμίδας. Το αν τα οφέλη υπερτερούν των κινδύνων σε σχέση με την τεχνολογία έχει να κάνει με τον βαθμό που την εντάσσουμε στη ζωή μας. Αυτό εναπόκειται στον καθένα να το καθορίσει ανάλογα με τις προτεραιότητες που θέτει και τον χρόνο που αφιερώνει, σε συνάρτηση με το κόστος για τον ίδιο και την σχέση του με τον κόσμο.
Αλέξης Μακρίδης
Recent Comments